Chanuka
Święto Dedykacji i Świateł
Chanuka – Święto Dedykacji i Świateł, które trwa 8 dni. Osiem dni, ponieważ, gdy dokonano oczyszczenia i powtórnej dedykacji Beit Hamigdasz (Świątyni) nakazano, aby:
2Mch 1:18 BT „Mając obchodzić Oczyszczenie świątyni dwudziestego piątego Kislew, uważaliśmy, że trzeba wam o tym donieść, abyście wy także obchodzili Święto Namiotów i ognia [na pamiątkę tego], jak Nehemiasz odbudował świątynię i ołtarz, a potem złożył ofiary.”
Choć to święto Chanuka nie jest nadane od Boga przez Mosze, to jednak jest świętem biblijnym. Jest świętem, które odznacza sie wielkim poselstwem dla Wspólnot Mesjańskich. Jest symbolem odkupienia, symbolem heroicznej walki o wolność sumienia, o wolność praktykowania życia przekształconego na wzór Tory.
Wszystkie wydarzenia związane z Chanuka sa zapisane w pierwszej i drugiej księdze Machabejskiej.
Ktoś może powiedzieć, ze skoro te księgi nie weszły do biblijnego kanonu, to nie należy tego święta obchodzić. Tu należy przyjrzeć się temu zagadnieniu z innej strony.
Wiemy, ze Biblia Tysiąclecia zawiera księgi Machabejskie w jej zbiorze. Dlaczego? Dlatego ze był taki okres, kiedy te księgi Machabejskie były w kanonie Tanach w tak zwanym kodeksie Aleksandryjskim, który był używany przez Jehudim w diasporze w okresie II Świątyni. Zapewne znana jest tobie choćby z nazwy Septuaginta, (Przetłumaczony Tanach na grecki), która została przetłumaczona w III w n.e. Tam w Septuagincie znajdujemy te księgi Machabejskie. Zatem można wnioskować, ze skoro ci uczeni w piśmie Jehudim przetłumaczyli te księgi wraz z innymi księgami z Tanach na język grecki, to wskazuje to na to, ze księgi Machabejskie miały wówczas wartość autorytatywną w oczach Jehudim tamtych czasów.
Ponieważ treść tych ksiąg Machabejskich niesie ze sobą poselstwo heroicznego wyzwolenia spod okupacji Seleucydów, dlatego po wojnie w 135 roku w Judaizmie uznano za właściwe, aby je wyeliminować z Tanach albowiem, to właśnie te księgi Machabejskie były natchnieniem Zelotów, którzy doprowadzili do zbrojnego powstania w roku 70 n.e. i w 132 n.e. przeciwko cesarskiemu Rzymowi. Uznano wiec, ze dzięki usunięciu tych ksiąg, usunie sie również następne ryzyko zbrojnego poderwania narodu. Jeszcze inna przyczyna odrzucenia przez Judaizm tych ksiąg była ta, ze to właśnie Septuaginta była powszechnie stosowana przez wczesnych Chrześcijan. Dobrym dowodem jest to, ze Szaul cytuje Septuagintę w swych listach.
Tak wiec dla dalszego postępującego wówczas podziału pomiędzy Judaizmem a odstępującym od Tory Chrześcijaństwem uznano za słuszne, aby również i z takiego powodu odrzucić te księgi.
De facto Chrześcijaństwo Prawosławne do dziś dnia ma te księgi w swoim kanonie.
Skoro wiec historia okresu końca II Świątyni podaje, ze księgi Machabejskie cieszyły sie uznaniem i uważano je za natchnione w Judaizmie (Septuagincie) jak również w pierwszych wiekach Wspólnot Mesjańskich, dlatego nie powinno być dla nas większym problemem, aby potraktować ich zawartość i poselstwo bardziej poważnie.
Wiemy, ze nasz Adonaj Jeszua na czas Chanuki pojawił się w Beit Hamigdasz (Świątyni), mówiąc te słowa:
Ew Jana 10; 22-30 BT. „ 22 Obchodzono wtedy w Jerozolimie uroczystość Poświęcenia świątyni. Było to w zimie. 23 Jeszua przechadzał się w świątyni, w portyku Salomona. 24 Otoczyli Go Żydzi i mówili do Niego: Dokąd będziesz nas trzymał w niepewności? Jeśli Ty jesteś Mesjaszem, powiedz nam otwarcie. 25 Rzekł do nich Jeszua: Powiedziałem wam, a nie wierzycie. Czyny, których dokonuję w imię mojego Ojca, świadczą o Mnie. 26 Ale wy nie wierzycie, bo nie jesteście z moich owiec. 27 Moje owce słuchają mego głosu, a Ja znam je. Idą one za Mną 28 i Ja daję im życie wieczne. Nie zginą one na wieki i nikt nie wyrwie ich z mojej ręki. 29 Ojciec mój, który Mi je dał, jest większy od wszystkich. I nikt nie może ich wyrwać z ręki mego Ojca. 30 Ja i Ojciec jedno jesteśmy.”
To właśnie w święto Chanuki nasz Adonaj Jeszua powiedział oficjalnie ze ON jest Maszijach (Mesjaszem). Jaki piękny motyw dla nas? Jeszua HaMaszijach, ten, który dzięki swej ofierze zainicjował w nas Beit Hamigdasz jako mieszkanie dla Ruach Hakodesz.
To właśnie to święto Chanuki jest dla nas corocznym napomnieniem, aby nasza świątynia (nasza dusza i ciało) nie została zbezczeszczona, jak ta za czasów Machabeuszy.
Treść wydarzeń związanych ze zbezczeszczeniem drugiej Świątyni jest poselstwem ciągłego zagrożenia dla nas hellenizmem, greckim rozumowaniem Boga i Jego Tory. Czyli czytaniem jej w sposób filozoficzny i gnostycki. To święto Chanuki uczy nas, ze nie jest łatwo, aby odrestaurować świątynię, która została zajęta przez zwodnicze nauki.
Wielkim znakiem dla nas, jaki wiąże sie z tymi wydarzeniami jest ofiarowanie przez króla Antiocha IV świni na ołtarzu Beit Hamigdasz.
Pomyślmy tylko teraz o naszym pokoleniu. Ilu ludzi jest na świecie, którzy spożywają wieprzowinę i uważają sie za Świątynię Boga. W czasach, gdy Seleucydzi hellenizowali Jehudim nakazywano im spożywać wieprzowinę, ci spośród Jehudim, którzy jednak wybrali wierność przymierzu z JHŁH Elohim nie jednokrotnie musieli przepłacili swym życiem, aby utrzymać swa wierność względem JHŁH.
Dziś my jesteśmy świadkami na całym świecie początku podobnej heroicznej walki o odrestaurowanie świątyni dla Ruach Hakodesz. Często wierni, którzy walczą z dzisiejszym hellenizmem, którzy idą ta droga Machabeuszy trącą rodziny, które sie ich wyrzekają, sa prześladowani w pracy i w szkołach. Dziś może jeszcze nie w krwawy sposób. Ale Biblia mówi nam, ze ten czas jeszcze nadejdzie. Jeszcze trochę czasu musi upłynąć aż dojdzie do krwawych prześladowań wiernych.
Apokalipsa Św. Jana 14: 1- 13 BT. „1 Potem ujrzałem: a oto Baranek stojący na górze Syjon, a z Nim sto czterdzieści cztery tysiące, mające imię Jego i imię Jego Ojca wypisane na czołach. 2 I usłyszałem z nieba głos jakby głos mnogich wód i jakby głos wielkiego gromu. A głos, który usłyszałem, [brzmiał] jak gdyby harfiarze uderzali w swe harfy. 3 I śpiewają jakby pieśń nową przed tronem i przed czterema Zwierzętami, i przed Starcami: a nikt tej pieśni nie mógł się nauczyć prócz stu czterdziestu czterech tysięcy – wykupionych z ziemi. 4 To ci, którzy z kobietami się nie splamili: bo są dziewicami; ci, którzy Barankowi towarzyszą, dokądkolwiek idzie; ci spośród ludzi zostali wykupieni na pierwociny dla Boga i dla Baranka, 5 a w ustach ich kłamstwa nie znaleziono: są nienaganni. 6 Potem ujrzałem innego anioła lecącego przez środek nieba, mającego odwieczną Dobrą Nowinę do obwieszczenia wśród tych, którzy siedzą na ziemi, wśród każdego narodu, szczepu, języka i ludu. 7 Wołał on głosem donośnym: Ulęknijcie się Boga i dajcie Mu chwałę, bo godzina sądu Jego nadeszła. Oddajcie pokłon Temu, co niebo uczynił i ziemię, i morze, i źródła wód! 8 A inny anioł, drugi, przyszedł w ślad mówiąc: Upadł, upadł wielki Babilon, co winem zapalczywości swego nierządu napoił wszystkie narody! 9 A inny anioł, trzeci, przyszedł w ślad za nimi, mówiąc donośnym głosem: Jeśli kto wielbi Bestię, i obraz jej, i bierze sobie jej znamię na czoło lub rękę, 10 ten również będzie pić wino zapalczywości Boga przygotowane, nie rozcieńczone, w kielichu Jego gniewu; i będzie katowany ogniem i siarką wobec świętych aniołów i wobec Baranka. 11 A dym ich katuszy na wieki wieków się wznosi i nie mają spoczynku we dnie i w nocy czciciele Bestii i jej obrazu, i ten, kto bierze znamię jej imienia. 12 Tu się okazuje wytrwałość świętych, tych, którzy strzegą przykazań Boga i wiary Jeszua (Jezusa). 13 I usłyszałem głos, który z nieba mówił: Napisz: Błogosławieni, którzy w Panu umierają – już teraz. Zaiste, mówi Duch, niech odpoczną od swoich mozołów, bo idą wraz z nimi ich czyny.”
Bracie i Siostro ten tekst z Objawienia jest scena, w której widzimy ze mesjańscy Jehudim niosą czyste poselstwo. Brit Chadasza jakby pieśń nową Jakby nowa? Brit Chadasza jest Nowym Przymierzem, ale wygląda jak Stare Przymierze. Dlatego ta pieśń jest „Jakby Nowa” Celem Brit Chadasza jest przynieść podporządkowanie sie Bożemu głosowi w Ruach Hakodesz i Jego prawu bycia wobec Boga nienagannymi, Ale Narody zostają zwiedzione przez Babilon, który nierządem napoił wszystkie narody. Niemniej po zwiedzeniu poselstwo Mesjańskich Jehudim jest przywrócone dla świata, jednocześnie, gdy jest ono przywrócone, to niesie ze sobą ostrzeżenie ze wówczas będzie testowana Tu się okazuje wytrwałość świętych, tych, którzy strzegą przykazań Boga i wiary Jeszua (Jezusa). Wytrwałości tych wiernych z narodów, którzy przyjmą poselstwo Mesjańskie i będą razem z nimi przestrzegać przykazań Boga i wiary Jeszua. Żeby okazać taka wytrwałość musi nadejść prześladowanie. Nie zwiedzenie, bo zwiedzenie już jest.
Przygotowania do obchodzenia Chanuki w twoim domu.
Dziś obchody święta Chanuki maja dwa oblicza. Pozwól, ze Ci pokrótce je przedstawię.
Pierwsze oblicze bardziej znane i bardziej powszechnie praktykowane, które przypomina nieco celebracje świąt Bożego Narodzenia z Chrześcijaństwa, gdzie oprócz zapalania świec na chanukiji (świeczniku dziewięcio ramiennym), który ma nam przypomnieć o legendarnym utrzymywaniu sie ognia przez 8 dni w Menorze świątynnej na zasobie oleju na jeden dzień. Podczas tego zapalania czyta i opowiada sie wydarzenia z czasów, kiedy powstała Chanuka. Dekoruje sie również wnętrza mieszkań ornamentami przygotowanymi na Chanuke, daje sie prezenty i gra sie w gry hazardowe używając Drajdel (bączka) i Gelt (sztuczne pieniądze zrobione z czekolady i otoczone złotkiem). Ta forma jest bardziej świecką formą obchodów tego święta.
Druga forma bardziej wiekowa, to zapalanie świec na chanukiji, którą stawia się w oknie. Czytanie historii Chanuki i gry Drajdlem.
Do przygotowania sie do obchodzenia Chanuki należy przed nadejściem tego Moed (Święta) zakupić, jeśli sie nie posiada:
- Chanukije
- świeczki do Chanukiji lub olej
- Zapałki lub zapalniczka
- Drajdel (cztero ścienny baczek)
- Gelt (sztuczne pieniądze)
- Dekoracje
- Dużo ziemniaków na Latkes – placki ziemniaczane
Na święto Chanuki na każdy dzień zwykle przygotowuje sie placki ziemniaczane, które sa smażone na oleju. Można je spożywać z cukrem lub z sosami lub gulaszami. Potrawy na olejach mają nam przypominać o legendzie palenia sie porcji jednodniowej oleju przez 8 dni na Menorze świątynnej, podczas święta Dedykacji Świątyni w czasach Machabejskich. Paczki nadziewane dżemem sa równie tradycyjne na ten czas, ponieważ sa przyrządzone na oleju.
Oto mały schemat obchodów w domu święta Chanuki
Należy pamiętać ze początek tego święta przypada na zachód słońca 25 dnia miesiąca Kislew, przeważnie w grudniu. Czyli należy zwrócić uwagę, kiedy jest Nów Księżyca i obserwować, kiedy ten dzień sie zbliża.
Zanim przed zachodem słońca zapalimy pierwsza święcę na Chanukiji, pozwólcie ze wytłumaczę, dlaczego składa się z 9 świeczników, skoro ona ma być zapalana tylko przez 8 dni.
Otóż zwykle jeden ze świeczników jest albo wyższy albo niższy niż pozostałe 8 lub odstaje z boku. To ten świecznik właśnie nazywa sie Szames (sługa). Za każdym razem, gdy zapalamy Chanukije rozpoczynamy właśnie od zapalenia Szamesa. Po zapaleniu Szames, właśnie tą świecą zapalamy kolejno: Pierwszego dnia tylko jedna święcę. Czyli pierwszego dnia palą sie już 2 świece. Podobnie drugiego dnia tak będzie, że będą sie palić 3 świece i podobnie każdego następnego dnia. Tak, że w ósmym dniu palą sie wszystkie 9 świec. Zapalamy zawsze od prawej strony i kolejno każdego dnia następna świeca/lamka w lewym kierunku.
Wiadomo ze w Judaizmie mamy na wszystko błogosławieństwa, dlatego tez i na Chanuke mamy specjalne błogosławieństwa. Tradycyjnie na pierwszy dzień śpiewamy 3 błogosławieństwa, a na każdy następny tylko te dwa pierwsze z nich.
Świece może zapałać każdy, a szczególnie dzieci. One, to maja największą radość, że mogą brać udział w zapalaniu świec. Oczywiście każdego dnia świece zapala ktoś inny. J
Oto przykład tych Brachot (błogosławieństw):
3 Brachot na pierwszy dzień zanim zapali się pierwszą święcę na
Chanukiji
|
Baruch ata Adonaj Elohejnu melech ha-olam Aszer Kidszanu bemicwotaw Weciwanu Lehadlik ner szel Chanuka |
Błogosławiony Jesteś, JHŁH Królu nasz Boże Wszechświata, który uświęcasz nas Twoimi przykazaniami I rozkazałeś nam zapalać światła Chanukowe
|
|
Baruch ata Adonaj Elohejnu melech ha-olam Sze asa nisim laawotejnu Bajamim ha-hem bazman haze |
Błogosławiony Jesteś, JHŁH Królu nasz Boże Wszechświata, który uczyniłeś cuda dla naszych ojców w tamtych dniach o tej porze
|
|
Baruch ata Adonaj Elohejnu melech ha-olam, Szehechejanu wekimanu, wehigjanu Lazman haze.
|
Błogosławiony Jesteś, JHŁH Królu nasz Boże Wszechświata, który dałeś nam życie i podtrzymywałeś nas, i przeniosłeś do tej pory.
|
Pamiętajmy, ze tylko w pierwszy dzień śpiewamy te 3 Brachot (błogosławieństwa). Każdego następnego dnia śpiewamy tylko te dwa pierwsze Brachot:
{wma}Chanuka blessings{/wma}
|
Baruch ata Adonaj Elohejnu melech ha-olam Aszer Kidszanu bemicwotaw Weciwanu Lehadlik ner szel Chanuka |
Błogosławiony Jesteś, JHŁH Królu nasz Boże Wszechświata, który uświęcasz nas Twoimi przykazaniami I rozkazałeś nam zapalać światła Chanukowe |
|
Baruch ata Adonaj Elohejnu melech ha-olam Sze asa nisim laawotejnu Bajamim ha-hem bazman haze |
Błogosławiony Jesteś, JHŁH Królu nasz Boże Wszechświata, który uczyniłeś cuda dla naszych ojców w tamtych dniach, o tej porze
|
Po zakończeniu błogosławieństw zwykle odczytuje sie fragmentami wydarzenia zapisane w Księgach Machabejskich, po czym mały Drasz lub dyskusja na ten temat. Tradycyjnie czyta sie Psalmy: 30, 67 i 91. W połączeniu z pieśniami i wreszcie jest czas na Latkes – placki ziemniaczane…….:-) Po kolacji wspólnie bawimy sie w Drajdel (baczka). Albowiem legenda mówi, że gdy żołnierze przeszukiwali domy, aby sprawdzić czy tam czyta się Torę, (która wówczas była zabroniona do czytania). Na wieść o zbliżających sie żołnierzach chowano Torę i grano rodzinnie w Drajdel. Wówczas żołnierze zastawali cale rodziny grające w Drajdel. Gdy żołnierze oddalili się, powracano do czytania Tory. Stąd ta tradycja gry w Drajdel J
Zasady gry w Drajdel:
Drajdel jest tak zbudowany ze posiada 4 ścianki. Na każdej ściance znajduje sie inna hebrajska litera. Kolejno: Gimel, Hej, Szin, Nun.
Zaczynamy tak, że każdy daje do banku na środku stołu po jednym Gelcie.
Później zaczynamy kolejno kręcić Drajdel. Takie sa stawki w przypadku, gdy Drajdel padnie i pokaże nam na górnej ściance literę:
G Gimel – Bierze cały bank
H Hej – Bierze połowę
V Szin – Dokłada jeden Gelt do banku
N Nun – Nie bierze nic
Te 4 litery, które sa na Drajdlu reprezentują 4 słowa w hebrajskim. I ta przedstawiona tu forma Drajdel jest stosowana poza Izraelem.
Litery te odnoszą się do powiedzenia: נס גדול היה שם (Nes Gadol Haja Szam),
Które jest tej treści: “Wielki Cud Wydarzył (sie) Tam”. Oczywiście jest tu mowa w odniesieniu do Beit Hamigdasz (Świątyni) w Israelu.
W Israelu tradycja z Drejdel wygląda troszkę inaczej. Tam zmieniono to czwarte słowo i co za tym idzie literę na Drejdel.
Również i powiedzenie jest inne: נס גדול היה פה (Nes Gadol Haja Po), Co sie tłumaczy : Wielki Cud Wydazyl (sie) Tutaj” Oczywiście jest tu mowa w odniesieniu do Beit Hamigdasz (Świątyni) w Jeruszalaim.
Wiele by tu można opisać i pewnie z czasem o wszystkim Wam opisze. Mam nadzieje jednak, że ta informacja wystarczy, aby każdy mógł sie dobrze przygotować do tego święta i mieć wspólną radość i błogosławieństwa, jakie sie otrzymuje podczas tego święta.
Chag Sameach
Rabin Eugeniusz Emet Banak.
Uczyń moje życie Twoją Świątynią Panie, gdy ten czas się zaczyna.
Wyrzuć każdego bożka, którego wzniosłem w moim sercu.
W czasie tej Chanuki, tego święta Dedykacji ja dedykuje się Tobie.
Weź mój zbezczeszczony ołtarz, przyjdź, oczyść i napraw
Po to aby kiedykolwiek, gdy upadnę mógł wstać, biec i spotkać Cię tam.
Na tę Chanukę, na to święto Dedykacji ja dedykuję się Tobie.
I na każdym światełku na Menorze, która rozświetla noc,
Przychodzi modlitwa, którą Ty we mnie zapaliłeś Jeszua; pragnienie twojego ognia, Twojego światła.
Uczyń z moich słów Tatusiu dom godny Twojego imienia.
Wyrwij ze mnie bezbożne słowa i wszystkie ukryte wstydliwe sprawy,
Podczas tej Chanuki, podczas tego święta Dedykacji ja dedykuje się Tobie.
I na każdym światełku na Menorze, która rozświetla noc
Przychodzi modlitwa abyś rozpalił we mnie Mesjaszu pragnienie Twojego ognia, Twojego światła.
Pomnóż moje zasoby oleju, gdyż obawiam się, że nie wystarczą aby paliły się długo.
“Baruch”, modlę się, abym mógł pewnego dnia powiedzieć: Wielki cud wydarzył się tutaj,
W czasie tej Chanuki, w czasie tego święta Dedykacji ja dedykuję się Tobie;
Mój Jeszua, ja dedykuję się Tobie.